In memoriam: Prof. dr. Svetomir Bojanin (1932-2024)
Dana 9. januara ove godine, među sadašnjim i nekadašnjim stanovnicima Bolmana, prostrujala je vijest da je u Beogradu, samo tri dana nakon što je napunio 92. godinu života, preminuo njihov Bolmanac – prof. dr. Svetomir Bojanin. Vijest su prenijeli i mnogobrojni elektronski i drugi mediji, čak i neki tabloidi, pod karakterističnim naslovima, poput ovoga: “Najcenjeniji dečji psihijatar prof. dr Svetomir Bojanin umro je u 93. godini, a govorio je: ‘Batina NIJE iz raja izašla, nju su iz raja oterali'”.
Bolmanci su uvijek bili ponosni što je Svetomir, ili Svetica kako su ga zvali njegovi vršnjaci, bio baš iz Bolmana i što je cijeli život, kao i njegov stariji brat Radomir (1929-2008), koji je živio u Somboru, bio vezan za Bolman i što porodica Bojanin godinama nije prodavala svoju kuću u centru Bolmana, iako u njoj niko nije živio.
Svetomir Bojanin je rođen u Bolmanu 6. januara 1932. godine. Otac Stanoje bio je poznati bolmanski trgovac, a mati Alinka učiteljica. Osnovnu školu završio je u Bolmanu, srednju školu pohađao je u Novom Sadu i Somboru, medicinski fakultet završio je u Zagrebu 1957. godine, a specijalizaciju iz neuropsihijatrije u Beogradu 1964.
Osim djetinjstva, u Bolmanu je provodio i ljetne raspuste, o kojima je u knjizi “Gordijev čvor mladosti” pisao ovako: “Dane sam provodio, najradije, na mrtvajama Drave, veslajući s mojim drugom Milovanom (Stojanovićem, 1933-1980; koji je diplomirao arapski i turski jezik i od 1973. bio predstavnik Jugoslavije u Organizaciji obojenih metala sa sjedištem u Amsterdamu, op. J. N.), u pohabanom alaskom čamcu deda-Nace, uz razgovore o Bogu, o tome kako Ga shvatiti, o pravdi, pitajući se o tajni na kojoj je zasnovana, i o romanima koje smo čitali. Kada bi se spustilo veče, na klupi, pod lipom ispred dućana moga oca, raspravljalo se o svemu, najviše o novim vrednostima koje su nam nudile škole koje pohađamo, a koje behu tako daleko od svega pravog, istinitog, što smo, iz svojih porodica, nosili u svet. Tu, pod tom lipom, suočavali smo se, zapravo, sa pitanjima o smislu življenja.”
Tokom školske godine 1966/67. proveo je jedan semestar na stručnom usavršavanju u Parizu, u timu prof. Lebovisija i u Psihološkoj laboratoriji “Anri Rusel”. Doktorsku disertaciju pod naslovom “Disgrafija dece mlađeg školskog uzrasta kao dispraksička pojava” odbranio je na Medicinskom fakultetu u Beogradu 1976.
Radio je u beogradskom Institutu za mentalno zdravlje (bio je i načelnik Odeljenja za decu i adolescente pri tom Institutu) te kao profesor Defektološkog fakulteta u Beogradu. Jedan je od utemeljivača neuropsihologije razvojnog perioda i znameniti dječji psihijatar. Učestvovao je u pokretanju postdiplomske nastave na Medicinskom fakultetu u Beogradu iz oblasti neuropsihologije, u okviru koje je predavao razvojnu neuropsihologiju.
U svom stručnom radu posvetio se psihijatriji djece i omladine, u koju je uveo čitav niz novinā. Jedna od njih tiče se socijalno-psihijatrijskog pristupa u psihijatriji razvojnog doba. U okviru toga pristupa organizovao je prve socioterapijske klubove za adolescente u našoj sredini (1964), kao i sektorsku psihijatrijsku službu po francuskom modelu, s kućnim liječenjem (1970), te prvu dnevnu bolnicu za djecu (1988). Na Beogradski univerzitet, u okviru redovnih studija na Defektološkom fakultetu, uveo je novu naučnu oblast – neuropsihologiju razvojnog doba – i stručnu aktivnost u rehabilitaciji zasnovanu na neuropsihologiji.
U struku je uveo i istraživanja u oblasti disharmoničnog razvoja ličnosti, a posebno se bavio autizmom te je na tu temu objavio dvije knjige (s timom saradnika). U svom teorijskom radu prihvatio je fenomenološko-egzistencijalistički smjer u dječjoj psihijatriji i prvi je u našoj sredini, sa svojim timom, pisao radove iz psihoterapije mladih i o pitanjima prevencije mentalnog zdravlja djece i omladine školskog uzrasta, zasnovane na tim teorijskim polazištima.
Svetomir Bojanin je napisao, sam ili u koautorstvu, više monografija iz područja dječje psihijatrije i neuropsihologije, kao i eseja posvećenih čovjekovom duhovnom razvitku. Objavio je i veći broj članaka u različitim publikacijama. Dnevna bolnica za decu u beogradskom Institutu za mentalno zdravlje (IMZ) od 2012. godine nosi njegovo ime, kao i osnovna i srednja škola za obrazovanje i vaspitanje dece sa smetnjama u razvoju u Subotici. U martu 2020. godine dobio je nagradu za životno djelo “Dositej Obradović”.
Bojaninova supruga Mirjana, rodom iz Petrovca na Mlavi, također je liječnica (urolog), kao i kćerka Jelena (pedijatar), koja živi u Italiji. Sin Stanoje je historičar, doktor nauka, zaposlen na Vizantološkom institutu u Beogradu.
Bojaninovi Bolmanci odužili su mu se opširnom biografijom u knjizi “Bolman je bio Bolman” (2012. godine; 758 stranica), za koju je predgovor napisao njegov sin i za koju je on sam poslao dva zapisa. Iako je preko 60 godina živio u Beogradu, sahranjen je 12. januara na Velikom pravoslavnom groblju u Somboru, u za života pripremljenu grobnicu do groba svog brata Radomira da u vječnosti počiva bliže Baranji i Bolmanu.
Profesor Bojanin rođen je na Badnjak, a umro na dan svoje slave – Svetog Stevana. I kako pročitasmo u prigodnom tekstu na veb-stranici Eparhije žičke: “U božićnim danima, kada se Nebo Rođenjem Hristovim spušta na zemlju, putem Nebeskog Carstva uzašla je duša dečjeg psihijatra i divnog hrišćanina dr Svetomira Bojanina.”
█ Jovan Nedić
Napomena: Ovaj “in memoriam” objavljen je u zagrebačkim “Novostima” broj 1257 (19. I.
2024, str. 23), kao i na web-portalu “Novosti”, ali u znatno skraćenom obliku. Uz dva
odlomka koji se odnose na stručnu biografiju prof. dr. Svetomira Bojanina, uglavnom su
izostavljeni dijelovi vezani za Bolman pa se više ne vidi njegova velika vezanost za svoje
rodno mjesto.
